مرکز بهداشت شهرستان قم

کبد یکی از مهم ترین ارگان های بدن می باشد و وظایف بسیار مهمی همچون متابولیسم بسیاری از مواد، ذخیره سازی گلیکوژن، خونسازی، تولید نمکهای صفراوی و ... را بر عهده دارد.

 بر اساس مبانی طب سنتی ایران نیز، کبد یکی از سه عضو اعضای رئیسه بدن  ( کبد، مغز و قلب) می باشد و وظایفی همچون تولید اخلاط چهارگانه (خون، صفرا، سودا و بلغم) را بر عهده دارد . در هر دو مکتب، این وظایف بسیار مهم بوده و اختلال هر یک از آن ها منجر به ایجاد اختلالات اساسی در عملکردکل بدن می شود.

یکی از شایع ترین مشکلات مرتبط با این ارگان مهم بدن ، بیماری کبد چرب می باشد. کبد چرب (fatty liver disease)، بیماری متداول و اغلب خاموش کبدی است و از خصوصیات عمده این بیماری ، تجمع چربی (تری گلیسرید یا TG) در کبداست . این بیماری به عنوان عمده ترین علت بیماری ها و مرگ و میر های مرتبط با کبد، شناخته شده است و به انواع الکلی و غیر الکلی تقسیم بندی میشود.  

بیماری کبد چرب الکلی در اثر مصرف مزمن نوشیدنی های الکلی ایجاد شده و خوشبختانه از شیوع پایینی در جامعه ما برخوردار می باشد. لذا بیشتر به بررسی بیماری کبد چرب غیر الکلی می پردازیم.

کبد چرب غیر الکلی در اکثر موارد بدون علامت می باشد لذا اکثر بیماران به طور اتفاقی و معمولا در حین آزمایشات چکاب خون و یا سونوگرافی محوطه شکم، به وجود این بیماری در خود پی برده اند.

افراد مبتلا به اضافه وزن، چاقی، سطوح بالای چربی های خون و دیابت، از خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری برخوردار هستند. از آنجا که شیوع این بیماری ها بیش از پیش و با سرعت زیادی درحال افزایش می باشد، شیوع ابتلا به کبد چرب نیز همگام با این مشکلات به میزان زیادی افزایش یافته است.

در طب سنتی نیز عوامل مختلفی به عنوان افزایش دهنده های ابتلا به این بیماری بیان شده اند. یکی از این عوامل مصرف نوشیدنی ها همانند آب یا دوغ در هنگام صرف وعده های غذایی می باشد. بایستی حداقل از نیم ساعت قبل تا 1 ساعت بعد از صرف وعده هایی غذایی، از مصرف هر نوع نوشیدنی اجتناب نمایید.

یکی از عوامل خطر دیگر، در هم خوری یعنی مصرف چندین نوع غذا در یک وعده غذایی و همچنین صرف غذا قبل از هضم غذای قبلی می باشد. امروزه در اکثر مراسم انواع مختلفی از غذاها تهیه می گردد که متاسفانه افراد تصور می کنند می توانند از همه این تنوع غذایی استفاده نمایند. غذاهای مختلف هضم های متفاوتی دارند و عدم توجه به این موضوع می تواند سبب مشکلات معدی و کبدی و در نتیجه اختلالات سلامتی گردد.

در حال حاضر، پیروی از رژیم غذایی صحیح و داشتن فعالیت بدنی کافی، مهم ترین گام در پیشگیری از ابتلا به این بیماری می باشد.

هنوز هیچ درمان قطعی برای این بیماری شناخته نشده است. اما موثرترین اقدام،  کنار گذاشتن عادت های غذایی نامناسب همچون مصرف غذاهای سرخ کردنی، قندهای ساده، کاهش مصرف وعده های غذایی در بیرون از منزل به خصوص فست فودها و جایگزین کردن آن با رفتارهای مناسب همچون دریافت کافی میوه ها و سبزی ها از انواع و با رنگ های مختلف و افزایش فعالیت بدنی می باشد.

این بیماران در صورت ابتلا به اضافه وزن و چاقی، بایستی وزن خود را کاهش دهند. اما نکته ی بسیار مهمی که باید به آن توجه داشته باشند این است که، کاهش وزن در این بیماران می بایست به آرامی صورت پذیرد. کاهش وزن سریع و ناگهانی می تواند سبب بدتر شدن اوضاع و پیشرفت بیماری در این افراد گردد.