مرکز بهداشت شهرستان قم

نمک نامی است عام که به کلرور سدیم (ترکیب کلر و سدیم) گفته می شود، کلرور سدیم به صورت بلورهای سفید مکعبی شکل با دانه های بسیار ریز در طبیعت وجود دارد. نمک طعام محصولی است متبلور، شورمزه و بدون بو که اغلب از کلرور سدیم تشکیل شده است. دریافت نمک به مقدار حدود 3 تا 5 گرم در روز (نصف قاشق مرباخوری) مورد نیاز است.

نمک یکی از مواد موردنیاز برای سوخت و ساز مواد غذایی در بدن، انتقال پیام های عصبی و کارکرد صحیح عضلات است. این ماده به مقدار محدود موردنیاز بوده و مصرف متعادل آن لازم است. به طور مثال در هنگام اسهال و استفراغ و یا فعالیت شدید بدنی و در هوای گرم با مصرف کمی نمک می توان املاح از دست رفته بدن را جبران کرد. در ادامه با انواع نمک آشنا می شویم:

نمک تصفیه شده ید دار:

وزارت بهداشت ظرف 20 سال گذشته برای کاهش شیوع گواتر و اختلالات ناشی از کمبود ید، سیاست افزودن ید به نمک های خوراکی را در پیش گرفته و در حال حاضر تمامی کارخانه های تولید کننده، موظف هستند ید را به میزان توصیه شده وزارت بهداشت به نمک های خوراکی اضافه کنند؛ زیرا استفاده از نمک یددار تصفیه شده تنها راه رساندن ید به بدن، برای انجام اعمال حیاتی وابسته به این ریز مغذی است. این گونه نمک های تصفیه شده یددار فاقد فلزات سنگین مانند سرب و آرسنیک و ناخالصی های محلول مانند گچ است.

نمک دریا:

نمک دریا نمکی است تصفیه نشده و دارای انواع ناخالصی ها از جمله فلزات سنگین که خطر سرطانزایی آنها به اثبات رسیده است. علاوه بر داشتنن ناخالصی ها، نمک دریا دارای میزان کم ید و یا حتی فاقد ید است که نیاز روزانه به ید را تأمین نمی کند. اینکه نمک دریا می تواند املاح دیگر مانند منیزیم و کلسیم را تأمین کند، درست نیست؛ زیرا در مقداری که نمک باید مصرف شود (کمتر از 5 گرم در روز)، مقدار کلسیم و منیزیمی که به بدن می رساند، آنقدر ناچیز است که قابل چشم پوشی است. ضمن اینکه، این املاح را از سایر منابع غذایی می توان دریافت کرد. بدیهی است در صورتی نمک دریا می تواند مصرف خوراکی داشته باشد که در قالب استانداردهای موجود، حاوی ید کافی، مجوز تولید و پروانه ساخت از وزارت بهداشت باشد.

سنگ نمک:

نمک از معدن ‌های سنگ نمک با حفر زمین و سپس انفجار و خرد کردن سنگ‌های نمک به دست می ‌آید. بیشترین مصرف این نوع نمک برای یخ‌ زدایی به کار می ‌رود و  این نوع نمک برای مصارف خوراکی مورد استفاده نیست.

نمک صورتی هیمالیا:

«نمک صورتی هیمالیا» (Himalayan Pink Salt) حاوی مقادیر کمی آهن اکسید با ترکیب اصلی NaCl است؛ منابع اصلی این نمک در پنجاب کشور پاکستان است، طعمی سبک تر از نمک معمولی و شیرین‌تر دارد. بیشتر در غذاهای سرخ‌ کردنی و فروشویی سبزی ها استفاده می‌شود. نمک های آبی و بنفش نیز در بازار وجود دارد که این رنگ ها به دلیل وجود برخی عناصر است. باید توجه داشت این نوع نمک ها تصفیه نشده و فاقد ید کافی بوده و مصرف آنها موجب آسیب به سلامت کلیه و کبد می شود.

خوب است در نظر داشته باشیم که مصرف نمک ید دار در حد توصیـه شده برای تمام افراد جامعــه ضروری بوده و با هیچگونه عارضـه ای همراه نیست.