مرکز بهداشت شهرستان قم

پنجـم مـاه مـی مصـادف بـا ۱۵ اردیبهشـت، از سـوی سازمـان بهداشت جهانی و کنفدراسیون بین المللی مامایی به نام «روز جهانی ماما» نام گذاری شده است. برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ این روز به عنوان روز جهانی ماما پیشنهاد و سپس از سال ۱۹۹۲ به صورت رسمی، به افکار عمومی جهان، اعلام شد.

 

کنفدراسیون بین المللی  مامایی هم امسال بیانیه ای را خطاب به کلیه ی سازمان ها و نهادهای بین المللی مامایی اعلام کرد و در آن از تمامی ماماها دعوت به همکاری کرد و از آن ها خواست تا بیشتر از سال های دیگر، مرگ و میرهای ناشی از زایمان را به افکار عمومی مردم خود، نشان دهند .

 

در بخشی از این بیانیه آمده است که : امسال ‎ ۵ می ٢٠١١ و مصادف با این روز، این کنفدراسیون از تمامی اعضای سازمانهای مامائی و حامیان آن ها در سراسر دنیا خواست تا در روز جهانی مامایی به خیابانها بیایند. این کنفدراسیون از سازمانهای ملی و سرویس های محلی خواست تا در انجمن های محلی خود ترتیب راهپیمایی پنچ کیلومتری را بدهند و بدین وسیله تعهد خود را در مواجهه با نابرابری های جهانی در مرگ میر نوزدان و مادران نشان دهند و بر دغدغه های منطقه شان، در اجرای مفاد و قوانین سرویس های مامایی تإکید ورزند .

 

هر سال ٣۴٠٠٠٠ زن در دنیا می میرند و میلیونها نفر از عفونتها و ناتوانایی های که به خاطر پیشگیری از مادرشدن به وجود می آیند رنج می برند . کنفدراسیون بین المللی مامایی همراه با نمایندگان سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی و همراه با تعداد وسیعی از دیگر شرکای بین المللی متعد می شود تا مرگ و میر و امراض ناشی از زایمان مادران را از راه دسترسی به مراقبت های لازم مامایی در سراسر جهان  نشان دهد به خصوص در کشورهای در حال توسعه که ٩٠ درصد از مرگ ومیرهای ناشی از زایمان در آن ها اتفاق می افتد . این راهپیمایی ۵ کیلومتری در اولین مرحله اش از جاده ی منتهی به دوربان آغاز می شود  که در این منطقه  ماماها از سراسر دنیا در کنفرانس سه سالانه ی کنفداراسیون مامایی گردهم می آیند و به کنفدراسیون اطمینان خواهند بخشید  که تعهدات جهانی مامایی به شعارهایش وفادار مانده است.

 

ماما کیست ؟

 

ماما وظیفه مهمی در مشاوره و آموزش بهداشت، نه تنها برای زنان بلکه برای خانواده و جامعه دارد. علاوه براین وظیفه ی اصلی ماما  آموزش دوران بـارداری و آمـاده کـردن والدین برای پذیرش وظایف پدری و مادری است که می تواند به وظایف و مسئولیتهای بیشتری همچون  تنظیم خانواده و مراقبت های کودک و در بعضی از موارد موارد، به مشاوره در مورد بیماریهای زنان نیزگسترش یابد. طبق نظر رئیس جمعیت مامایی ایران حضور و نقش ماما ارتباط تنگاتنگی با مادر و دوره بارداری مادر دارد، لذا اهمیت این نامگذاری تأکید بر نقش مهم مادری و امر ولادت نوزاد است که به کمک و یاری ماما انجام می گیرد. در واقع تمام نه ماه بارداری، مادر با حمایت های عاطفی، روانی و جسمی ماما به انجام می رسد. لذا تکریم و تقدیر از ماما به منزله تقدیر از مادران می باشد.

اما طبق نظر عموم، ماما مترادف است با کلمه زایمان و به مفهوم مراقبت از دوران بارداری است. این در حالی است که حیطه ی خدمات مامایی بسیار وسیع تر و از ابتدای تولد تا انتهای عمر است و ابعاد مختلف بهداشتی در زمینه بهداشت باروری، مشاوره، آموزش و آگاهی در دوران بلوغ، ازدواج، بارداری و یائسگی را شامل می شود. این آموزش ها ضامن سلامت خانواده است.

 

تاریخچه ی مامایی در ایران

 

قدمت رشته مامایی در ایران به شکل آموزش عالی پس از تحصیلات دبیرستان، به ۸۰ سال قبل برمی گردد. اولین آموزشگاه مامایی به نام مدرسه قابلگی با ۱۰ نفر شاگرد در سال ۱۲۹۸ در بیمارستان بانوان شهر تهران تاسیس شد. پس از گذشت ۱۰ سال، اولین آموزشگاه عالی مامایی در سال ۱۳۰۸ و با اعطای مدرک معادل لیسانس به عنوان یکی از شعب مدرسه طب آغاز به کار کرد. در سال ۱۳۱۳ دانشگاه تهران تاسیس شد و سپس دانشکده پزشکی آن نیز افتتاح شد. لذا چند سـال بعـد در سـال ۱۳۱۹ بیمارستـان زنـان به دانشکده پزشکی ملحق شد. از بهمن ۱۳۶۸ مصوب شد و هم اکنون در تربیت دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مامایی ارایه خدمت می کنند .

 

جمعیت مامایی ایران

 

با نگاهی به پیشینه شکل گیری جمعیت مامائی ایران آشکار می گردد که این جامعه همواره با مشکلات و نارسائیهائی روبروبوده است که آثار ناگواری درچگونگی ارائه خدمات ومیزان آگاهی این گروه رافراهم می آورده است. براین اساس عده ای از ماماهای کشوردرشهریور ۱۳۲۳ ” کانون مامائی ” را پایه گزاری نموده وشروع به فعالیت کردند. این کانون پس ازاتخاذ نام های مختلف مانند “سندیکای مامائی” و” جمعیت ماماها” درسال ۱۳۴۲ با” کانون همکاری ماماها” که اعضا‌ آنرا پرستارماماها تشکیل می دادند یکی گردید و بدین ترتیب انجمن تازه ای به نام” انجمن ماماهای ایران” تشکیل یافت. ولی به نظر می آید که انجمن نامبرده توانایی لازم رابرای برطرف کردن نارسائیها نداشته ودراواخرسال ۱۳۶۷ به دلیل دشواریهای گوناگون حرفه ای از قبیل نامعین بودن جایگاه مامایی، منطبق نبودن برنامه های آموزشی با شرح وظایف، عدم وجود شرح وظایف معین و مناسب، عدم حضور ماماها در سیاستگزاری و تصمیم گیریهای مربوط به رشته، جذب نشدن ماماهای فارغ التحصیل در محیط‌هایی کاری، نداشتن نماینده در سطح وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ابعاد مختلف و بسیاری دیگر، گروهی ازماماهای جوان باردیگربرای حل مشکلات و تامین کمبودها همت گماشتند و پس ازبررسی مشکلات موجودزمینه رابرای تاسیس “جمعیت مامائی ایران” فراهم آوردندوطی دوسال فعالیت وپیگیری درسال ۱۳۶۹ جمعیت موفق به کسب پروانه فعالیت ازوزارت کشورگردید وبه ثبت شرکتهارسید.  جمعیت مامایی ایران از سال ۱۳۸۰ عضویت کنفراسیون بین المللی ماماها را پذیرفته و فعالانه در کنگره این کنفراسیون که اواخر فروردین ماه در کشور اتریش برگزار گردید شرکت نموده است. کنفراسیون بین المللی ماماها در سال ۱۹۱۹ در بلژیک با نام “اتحادیه بین المللی ماماها” تاسیس گردیده و از سال ۱۹۵۴ در لندن به “کنفراسیون بین المللی ماماها” تغییر نام یافته است، درحال حاضر ۸۳ انجمن مامایی از بیش از هفتاد کشور جهان عضویت آن را دارا می باشند. این کنفراسیون از سال ۱۹۵۷ با سازمان بهداشت جهانی ارتباط رسمی داشته و با یونیسف، بانک جهانی، فدراسیون بین المللی تنظیم خانواده، مجمع جمعیت و فدراسیون بین المللی زنان و مامایی همکاری نزدیک دارد.

اهـم فعالیت های کنفدراسیـون شامـل برگزاری کنگره بین المللی، کنفرانسها و کارگاه های منطقه ای، انتشارشرح وظایف بین المللی، تلاش در راه آغازیک دوره مادری سالم و بی خطر و همکاری نزدیک با کارگاه های پیش از کنگره سازمان بهداشت جهانی و یونیسف می باشد.