مرکز بهداشت شهرستان قم

منظور از نام گذاری گروهی از بیماری های تحت عنوان بیماری مشترک انسان و دام یا همان زئونوزها ایجاد یک مسئولیت حرفه‌ای مشترک بین پزشکان و دامپزشکان است که با همکاری در زمینه تحقیقات و کنترل این بیماری ها می‌توانند گام های مؤثری در تامین بهداشت عمومی جامعه انسانی بردارند.

بیماری های قابل انتقال میان حیوان و انسان در اصل از گروه باکتری ها، ویروس ها، قارچها و انگلها هستند. مهمترین بیماری های مشترک میان انسان و دام که در کشور ما دیده می شود، می توان به تب مالت، سالک، هاری، سیاه زخم، کیست هیداتیک و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو اشاره کرد. از طرفی دیگر به دلایل مختلف، خطر ورود بیماری های دیگر مانند جنون گاوی، تب دره ریفت، آنفلوانزای پرندگان و... را نباید نادیده گرفت.

خطر بیماری های قابل انتقال میان حیوان و انسان در ایران با وجود کشورهای آلوده در همسایگی ما که برخی از آنها از ثبات سیاسی لازم هم برای برخورداری از نظام سلامت مناسب محرومند، بیشتر است. جدا از وضعیت عمومی سلامت در کشورهای همسایه، قاچاق دام از مرزهای کشورهای همسایه نیز موجب افزایش بیماری سیاه زخم در برخی مناطق مرزی کشور شده است. برای مقابله با بیماری های قابل انتقال میان حیوان و انسان، واکسیناسیون دام و آزمایش از دامها صورت می گیرد و در مواردی که لازم باشد حیوان های آلوده کشتار یا معدوم می شوند و برای کشتار آنها به دامداران غرامت پرداخت می شود.

انسان سالم نقش اساسی و پایه ای در سلامت جامعه بشری دارد؛ موضوعی که پایه گذار تمام پیشرفت ها و تمدنهای بشری بوده است. بیماری های قابل انتقال میان انسان و حیوان، فصل مشترک 2 حرفه پزشکی و دامپزشکی است که از نظر حفظ سلامت و بهداشت جوامع انسانی و دامی دارای اهمیت بسزایی است. نام این دسته از بیماری ها نمایانگر مسوولیت مشترک و خطیری است که به طور مشترک به عهده پزشکان و دامپزشکان در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان این گونه بیماری هاست. این بیماری ها علاوه بر وارد آوردن خسارات سنگیـن اقتصـادی بـه دلیـل از میان رفتن دامهای بیمار، سلامتی انسان را نیز تهدید می کنند. برای مبارزه و کنترل این بیماری ها، سازمان های مختلفی دخالت دارند. به جز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان دامپزشکی باید به وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور و سازمان حفاظت محیط زیست نیز اشاره کرد. جز با همکاری و هماهنگی این نهادها، نمی توان امیدی به مبارزه با این نوع بیماری ها داشت.

یکی از بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو می باشد، مطالب ذیل جهت آشنایی شهروندان گرامی با این بیماری و نحوه پیشگیری از آن ارائه می شود:

- بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری ویروسی مشترک بین انسان و حیوان می باشد.
- انتقال بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از طریق گزش یا له کردن کنه ها و یا تماس انسان با گوشت، خون، بافت دام آلوده و ترشحات حیوان و یا انسان آلوده صورت می گیرد.
- علائم ابتلا به بیماری به صورت تب ناگهانی، ضعف، سردرد شدید به خصوص در ناحیه پشت و کمر، کوفتگی و بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، خونریزی زیر جلدی، خونریزی از لثه، بینی، ریه ها، رحم و روده ها ظاهر می شود.

هشدار : سلاخان، قصابان و دامپروران، بیشترین گروه مبتلایان به بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو را تشکیل می دهند.

نکات بهداشتی برای پیشگیری از بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو:

1. دامها را در محل زندگی خودمان نگهداری نکنیم.
2. خودمان را از گزش کنه ها محافظت نماییم.
3. هنگام قربانی و ذبح دام از ریختن خون دام در معابر عمومی خودداری کنیم.
4. چون ویروس از طریق زخم منتقل می شود افرادی که زخم در دست دارند از ذبح دام جداً خودداری نمایند.
5. توصیه می گردد از خوردن گوشت تازه و جگر خام خودداری نموده و حداقل به مدت 48 ساعت گوشت در یخچال نگهداری و سپس خوب پخته و مصرف گردد.
6. در صورت مشاهده فردی با علائمی که در بالا اشاره شد فوراً وی را به مرکز بهداشتی درمانی و یا بیمارستان منتقل کنیم.


 برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های مشترک انسام و حیوان به یاد داشته باشیم:

1. یکی از مهمترین راههای پیشگیری از بیماری سالک دفع صحیح و جمع آوری به موقع زباله و نخاله های ساختمانی می باشد.
2. از مصرف پنیر بومی، بستنی سنتی و فرآورده های لبنی غیر پاستوریزه خودداری نمائیم.
3. در صورت گزش توسط هر حیوانی ( اهلی یا وحشی) بلافاصله ضمن شستشوی زخم به مدت 15 تا 20 دقیقه با آب و صابون، سریعاً جهت انجام واکسیناسیون ضد هاری به مرکز درمان پیشگیری هاری واقع در 20 متری شهید بهشتی- مرکز بهداشت شهرستان قم مراجعه نمائید.
4. جهت پیشگیری از بیماری خطرناک تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از کشتار دام در معابر عمومی خودداری نمائیم.
5. جهت درمان موارد مبتلا به سالک به مراکز خدمات جامع سلامت و پایگاه های بهداشت مراجعه نمائید .