مرکز بهداشت شهرستان قم

از میزان فشارخون خود مطلع شوید:

 تقریباً از هر 10 نفر فرد بزرگسال3 نفر فشارخون بالا دارند که اغلب از بیماری خود مطلع نیستند.

زماني كه قلب، خون را به درون رگ ها به حرکت در می¬آورد، از نيروي حاصل از آن، فشارخون ايجاد مي¬شود. لازم است بدانیم که فشار خون‌ به طور طبیعی‌ در اثر فشار روانی و فعالیت بدنی بالا می‌رود، اما فردی‌ که‌ دچار بیماری‌ فشارخون‌ بالا می¬شود، به‌ هنگام‌ استراحت‌ نیز فشارخون بالاتر از حد طبیعی‌ دارد.
هر چيزي كه رگ¬هاي خوني را مسدود نمايد (مانند چربي خون) يا سبب كوچكتر (تنگ تر) شدن رگهاي خوني شود (مانند برخی مواد شيميائي و دود سیگار) يا باعث پر شدن آنها از مايعات زياد شود (مثل مصرف نمك) سبب افزايش فشارخون خواهد شد.
در اثر ابتلاء به فشارخون بالا، بعضي از مهمترين اعضاي بدن مانند مغز، كليه ها، چشم ها و قلب که اكسيژن و غذايشان را از رگ هاي كوچك خوني مي گيرند، آسیب می بینند.
فشار خون‌ بالا گاهی‌ »قاتل خاموش» نامیده‌ می‌شود زیرا تا مراحل‌ انتهایی‌ بیماری اکثراً هیچ‌ علامتی‌ ندارد.
هدف از تشخیص و درمان فشارخون بالا کاهش احتمال بروز بیماری های قلبی عروقی است. لذا طبقه بندی سطح فشار خون در تعیین خطر ابتلاء به بیماریهای قلبی عروقی مهم است:
در هر فرد فشارخون در دو سطح حداكثر و حداقل اندازه‌گيري مي‌شود. زماني كه قلب منقبض مي‌شود، فشار به حداكثر مقدار خود مي‌رسد، اين سطح را فشار حداکثر مي‌نامند. و زمان استراحت قلب كه فشارخون به حداقل مقدار خود مي‌رسد، سطح حداقل دست مي‌آيد. هر دو سطح فشارخون به صورت دو عدد كنار هم برحسب ميلي‌متر جيوه نشان داده مي‌شود، مثلاً 80/120 كه عدد بزرگتر يا 120 معادل فشار حداکثر و عدد كوچكتر يا 80 معادل فشار حداقل است (معمولا بر حسب سانتی متر جیوه و به صورت 8/12 هم نشان داده می شود).
فشارخون طبيعي: فشار حداکثر کمتر از 120 ميلي‌متر جيوه و فشار حداقل كمتر از 80 ميلي‌متر جيوه.
فشارخون بالا: فشار حداکثر مساوي يا بيش از 140 ميلي‌متر جيوه و فشار حداقل مساوي يا بيش از 90 ميلي‌متر جيوه می¬باشد که به ازاء هر 20 ميلي متر جیوه افزایش فشارخون، خطر سکته دو برابر می¬گردد.
خوب است بدانیم:
•    فشارخون هم قابل پیشگیری و هم قابل کنترل است.
•    فشارخون بالا سبب بروز خطرات مهمی مانند سکته¬ های قلبی و مغزی، نارسایی کلیه، اختلالات بینایی، کما و حتی مرگ می¬شود.
•    با کنترل فشارخون بالا از بروز 70 % از سکته¬های مغزی می¬تواند جلوگیری کرد.
•    بسیاری افراد از فشارخون بالای خود آگاه نیستند، چرا که این مشکل در ابتدا دارای علايم مشخصی نیست.

برای کنترل فشارخون چه بایدکرد؟
اگر بیماری فشارخون بالا ندارید:
•    برای تشخیص بموقع حداقل سالی یک بار فشارخون خودتان را اندازه¬گیری کنید.
•    با رعایت رژیم غذایی و فعالیت بدنی به حفظ فشارخون در حد طبیعی کمک کنید.
اگر بیماری فشارخون بالا دارید:
•    با مراجعه منظم به مراکز درمانی از کنترل فشارخون خود در حد طبیعی، مطمئن شوید.
•    با مصرف به¬موقع و منظم داروی خود به کنترل فشارخون خود در حد طبیعی، کمک کنید. (خوشبختانه داروهای ارزان قیمتی وجود دارد که مصرف آن با تجویز پزشک مؤثر (در کنترل فشارخون بسیار موثر) می¬باشد.)
•    با رعایت رژیم غذایی کم نمک و کم چربی و مصرف بیشتر سبزی و میوه و غذاهای حاوی فیبر بیشتر و حبوبات و انجام فعالیت بدنی به کنترل فشارخون خود در حد طبیعی و کاهش مصرف داروی، کمک کنید.

فشارخون بالا براحتی با یک اندازه¬گیری ساده فشارخون در پایگاه یا مراکز خدمات جامع سلامت، قابل تشخیص است.

چند روش غیر دارویی برای کنترل فشار خون:
•     مصرف نمک را محدود کنید:
سوسیس، کالباس، ماهی های کنسروشده، سس ها، غذاهای آماده، سبزی های کنسرو شده در آب نمک، زیتون شور، چیپس و سایر تنقلات شور به علت دارا بودن مقادیر بالای سدیم (ماده موجود در نمک که یکی از عوامل ایجاد فشار خون است) سبب تشدید بیماری می شوند.
•    انواع میوه و سبزی¬ها را مصرف کنید:
میوه¬هایی نظیر موز، زردآلو، پرتقال، انجیر، گریپ فروت، هلو، انگور و آلو و سبزی¬هایی مثل سیب زمینی، سیر، کلم بروکلی، کدو سبز، قارچ، گوجه فرنگی و اسفناج و غیره به دلیل داشتن پتاسیم و منیزیم می¬تواند نقش مهمی در کنترل فشار خون بالا داشته باشد.
•    مصرف شیر را فراموش نکنید:
منابع غنی از کلسیم مانند شیر سبب کاهش فشارخون می¬شود. روزانه باید 1000 تا 1200میلی¬گرم کلسیم دریافت نمود (مقداری که در 2-3 لیوان شیر وجود دارد) سایر منبع خوب کلسیم عبارتند از: ماست، پنیر و خانواده کلم.
•    از کرفس به عنوان میان وعده لذت ببرید:
در کرفس ترکیبی وجود دارد که عضلات دیواره رگ¬ها را شل می¬کند، یعنی رگ¬ها را گشاد کرده و فشارخون را کاهش می دهد.
•    منابع غنی از امگا 3 مصرف کنید:
ماهی¬ها منابع غنی امگا 3 هستند که می¬توانند باعث کاهش فشارخون شوند. اگر مایل به مصرف ماهی نیستید، حداقل از تخم مرغ¬های غنی شده با امگا 3 استفاده کنید. درغیر این صورت باید از مکمل های امگا 3 مصرف نمایید.
•    ادویه ها، چاشنی ها و انواع سبزی های خشک شده را فراموش نکنید:
استفاده از ادویه ها نه تنها مزه غذاهای کم نمک را بهتر می کند بلکه برخی از آنها سبب کاهش فشارخون می شود. زعفران، فلفل سیاه، لیمو ترش و نارنج و پونه، نعنا، ریحان و ترخون نمونه¬هایی از آنها هستند.
•    در صورت اضافه وزن، لازم است وزن خود را کم کنید:
رسیدن به وزن سلامت و حفظ آن میتواند به کنترل بیماری پرفشاری خون کمک کند چرا که پرخوری و بی تحرکی باعث افزایش فشارخون می شود.
•    استرس را کاهش دهید:
یادگیری و بکارگیری «مهارتهای زندگی» از جمله مهارت مدیریت استرس و کنترل خشم و سایر روش های «آرام سازی خود» می¬تواند در کاهش فشار خون بالا نقش داشته باشد.
•    فعالیت بدنی داشته باشید:
ورزش به گردش بهتر خون در بدن کمک فراوانی می کند و باعث کاهش فشارخون و چربی خون می¬گردد. روزانه حداقل یک پیاده روی ساده (30 دقیقه ای) انجام دهید.